Friday, October 11, 2024
HomeResource Centerවිමර්ශණාත්මක වාර්තාවේ කරුණු නිවැරදිදැයි පරීක්ෂාවට මඟ පෙන්වීමක්

විමර්ශණාත්මක වාර්තාවේ කරුණු නිවැරදිදැයි පරීක්ෂාවට මඟ පෙන්වීමක්

ඔබ මාධ්‍යයට වාර්තා කරන කතාවට  වෙඩි නොවදින්නට නම්  එහි  කරුණු වඩාත් හැකි තරම් නිවැරදි ව දැක්වීම අවශ්‍ය වේ. එම වාර්තාවේ ගුණාත්මක තත්ත්වය  පාලනය කිරීම සඳහා  ආරම්භයේ සිටම සූක්ෂම ප්‍රවේශයක් අවශ්‍ය වේ.

ස්වීඩනයේ ජාතික මහජන විකාශකයා වන්නේ  SVT රූපවාහිනියයි.  එහි ප්‍රචාරය වන ගවේෂණාත්මක රූපවාහිනී වැඩසටහන වන මිෂන් ඉන්වෙස්ටිගේට් (Uppdrag Granskning -Mission Investigate) හි ප්‍රවෘත්ති කාමරය  2004 සිට සංවර්ධනය කරන ලද මුරපොල තුනක් සහිත පද්ධතියක් ඔබට පහතින් හමුවනු ඇත. මිෂන් ඉන්වෙස්ටිගේට් වසර ගණනාවක් පුරා අන්තර්ජාතික අල්ලස් සහ සංවිධානාත්මක අපරාධවල සිට කතෝලික පල්ලිය සහ එක්සත්ජාතීන්ගේ සංවිධානය දක්වා  මාතෘකා පරාසයක් ඔස්සේ ජාත්‍යන්තරව සම්මාන ලැබූ ව්මර්ශණාත්මක වාර්තා රැසක් නිෂ්පාදනය කර ඇත. එය පැමිණි ගමන් මඟ තුළදී ඔවුන් උගත් ප්‍රධාන කරුණක් වන්නේ මෙම වාර්තාවලදී කරුණු වැරදි ලෙස ප්‍රකාශ වීම අවම කිරීමට අදාල ක්‍රමෝපාය පිළිබඳවය.  එසේම  එම කථා පළ කිරීමට පෙර  කිහිප වරක්ම අභියෝගයට ලක් කර අන්තර්ගත කරුණු තහවුරු කර ගන්නේ පසු අභියෝගයකට ලක් වීමේ ඉඩක් නොතබමිනි.

සැබැවින්ම  එය ඔබට යම් ආශ්වාදයක් ලබා දෙනු ඇත.

මුරපොල තුන

මුරපොලවල් ඇයි? මෙවැනි මුරපොළ මගින්  අනවශ්‍ය ලෙස නිලධාරිවාදී බවක් පෙනෙන්නට ඇත, නමුත් වාර්තාකරණ  ක්‍රියාවලිය විධිමත් නොකළහොත්  කාර්යයේ අවශ්‍ය කොටස් අතහැරීමේ  සැලකිය යුතු අවදානමක් ඇත.මෙයට  සම්බන්ධ වන කොටස් අනුව, උත්සාහය ඕනෑවටත් වඩා සාධාරණීකරණය කිරීමක් සිදුවේ.  ගතවන මුළු කාලය සැලකීමේදි   පැය ගණන් ඇදෙන  රැස්වීම් කිහිපයක් සහ දවසක් පමණ ගත වන  කරුණු පිරික්සීමේ සැසියක් ඊට ඇතුළත් වේ. නමුත් එයින්  ඕනෑම කුඩා ප්‍රවෘත්ති ආයතනයක , ගවේෂණාත්මක වාර්තාකරුවෙකු හෝ නිදහස් මාධ්‍යවේදියකු අධෛර්යමත් නොකළ යුතුය.

පළමු මුරපොල අංක : ආරම්භක රැස්වීම

විමර්ශණාත්මක වාර්තාවේ මූලික  අදහස පිළිබඳ පූර්ව පර්යේෂණයෙන් පසුව, වාර්තාකරු අභියෝග කිරීමට සූදානම් ය: කතාවේ කේන්ද්‍රීය උපකල්පනය – විමර්ශණය කළ යුතු දේ පිළිබඳ එහි න්‍යාය සහ ඇයි පවතිනවාද? උපකල්පනයට එරෙහිව කතා කරන්නේ කුමක්ද? ව්‍යාපෘතිය ආයෝජනය කිරීම වටී ද යන්න තීරණය කරනු ලබන ආරම්භක රැස්වීමේ කේන්ද්‍රීය ප්‍රශ්නය මෙයයි.

වාර්තාකරුවන් ගැටලුකාරී පැති නොසලකා හැරීමට නැඹුරු වන බැවින්, යක්ෂයාගේ අනුගාමිකයෙකු ලෙසද හැඳින්වෙන, ප්‍රතිවිරුද්ධ අදහස් සමඟ සමාන බරක් යොදා ඒහි ප්‍රබලත්වය මැනිය යුතුය. මෙහිදී වාර්තාවේ කරුණුවල නිරවද්‍යතාව පිළිබඳව අභියෝගයට ලක් කරන්ෙන් ෙබාෙෙහා් විට කර්තෘවරයාය. ඒෙස් නතෙහාත් සගෙයකි.  අභියෝග කිරීමට කැමති සංස්කාරකයෙකු හෝ වාර්තාකරුවකු විය හැකිය. හොඳින් සූදානම් විය යුතු මෙම පුද්ගලයා ආරම්භයේ සිට අවසානය දක්වා තත්ත්ව පාලන ක්‍රියාවලියේ තීරණාත්මක කොටසක් වනු ඇත.

යක්ෂයාගේ අනුගාමිකයෙකු ලෙස ක්‍රීඩා කිරීම යනු කල්පිතය පිටත සිට බැලීමෙන් එය හැරවීම සහ විකෘති කිරීම, බොහෝ විට විමර්ශනයේ විෂයයේ ඉදිරිදර්ශනය ගැනීමයි.

මෙවැනි විවේචනාත්මක ප්‍රශ්න කිරීම් නොසන්සුන් අවස්ථාවන්ට තුඩු දිය හැකි නමුත් අවසානයේ මෙය හොඳම චේතනාවෙන් සිදු කරන බව සෑම දෙනාටම වැටහේ.

වගවීම යනු රැස්වීම් පිරික්සුම් ලැයිස්තුවේ අත්‍යවශ්‍ය අයිතමයකි. විමර්ශන විෂය සම්බන්ධ කර ගන්නේ කෙසේද සහ කවදාද යන්න සඳහා සැලැස්මක් සකස් කර ඇත. අපට නම්, සාමාන්‍ය රීතිය වන්නේ මෙය හැකි ඉක්මනින් සිදු කිරීමයි. මෙයට එක් හේතුවක් නම් ඔබට කතාවක් ඇති බවට වග බලා ගැනීම වන අතර අනෙක සාධාරණත්වයයි. මර්දනකාරී රටවල මෙන්, ප්‍රකාශනයට මොහොතකට පෙර ඔබට රැඳී සිටීමට අවශ්‍ය විය හැකි ව්‍යතිරේක තිබේ.

මුරපොල අංක 2: මධ්‍යස්ථාන රැස්වීම

අවම වශයෙන් පළමු කෙටුම්පතක් සූදානම්ව තිබියදී, මෙම රැස්වීමේ අරමුණ ගුණාත්මක ගැටලු සාකච්ඡා කිරීමය. සැලකිය යුතු වෙනස්කම් සඳහා තවමත් කාලය තිබේ.

පහත සඳහන් දේ අසන්න:

නිගමන: වර්තාවට පාදක කර ගත්  කල්පිතය ඔප්පු වී තිබේද, නැතහොත් ගැලපීමක් අවශ්‍යද? සොයාගැනීම් කිසියම් ආකාරයකින් ප්‍රශ්න කිරීමට හෝ ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට හැකිද? අනෙකුත් සියලුම පැහැදිලි කිරීම් බැහැර කළ හැකිද?

වගවීම: අපි හැකි තරම් සාධාරණද? ලිහිල් කිරීමේ තත්වයන් තිබේද?

සමස්ත ප්‍රතිරූපය : වාර්තාවෙන් කිසිවක්  අතුරුදහන් වී තිබේද,? කරුණු නිසි තැන ස්ථාන ගත වී නැතිද ? අපි දේවල් හොඳ හෝ නරක කියා ඕනෑවට වඩා උළුප්පා දක්වනවාද ?

ඔබට සත්‍යය ප්‍රකාශ නොකොට  සත්‍ය කරුණු වාර්තා කළ හැකිය. අවාසනාවකට මෙන්, වාර්තාකරුවන් බොහෝ විට කරන්නේ  තමන් තහවුරු කිරීමට අරමුණු කරන  තොරතුරුවලට පක්ෂව කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමයි. ඔවුන් එම කරුණ විවාදිත වීමට තුඩු දෙන දේ බැහැර කරයි.  එහි ප්‍රතිඵලය වනුයේ විවේචනාත්මක  කරුණුවලින් තොර වූ  බරපතළ ලෙස නොමඟ යවන විමර්ශනයකි.

වාර්තාවට ඇතුළත් කරන කරුණු තෝරාගැනීම පිළිබඳව  සම්පූර්ණ අවබෝධයක් ඇත්තේ වාර්තාකරුට පමණි. එම කරුණු ඇතුළත් කිරීමේදී පහත සඳහන් ප්‍රශ්න සඳහා අවංක පිළිතුරු තමන්ම ලබා දිය යුතුය.  ඒවා කතන්දර කීමේ ක්‍රියාවලියේදී නැවත නැවතත් ඇසිය යුතුය.

ඒ ඇසිය යුතු ප්‍රශ්න මෙන්න

  • වෙනත් කරුණු කතාවේ සාමාන්‍ය පසුබිම  වෙනස් කරයිද?
  • අප අතහැර දමා ඇති දේ මහජනතාව දැන ගතහොත්  ඔවුන් කලකිරීමට පත් වේවිද?
  • විශ්වසනීයත්වය අහිමි කරනොගෙන  තාවට පදනම් වූ තේරීම  සාධාරණීකරණය කළ හැකිද?

අවසාන වශයෙන්, මේවා පරීක්ෂා කිරීමට තවත් අංග  දෙකක් වේ:

මූලාශ්‍ර: එම මූලාශ්‍ර විශ්වාසවන්තද? අපි අදාළ විවේචනාත්මක ප්‍රශ්න අසනවාද? අපි අවශ්‍ය පසුබිම් පරීක්‍ෂා කර තිබේද?

විශේෂඥයන්: අදාල කාර්යය සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් නියෝජනය වන්නේද?  අප විශ්වාස කරන විශේෂඥයා වර්තමානය පිළිබඳව අවබෝධයක් ඇති  බව සහ විශ්වාසදායක බව අපි සහතික කර තිබේද?

තෙවැනි  මුරපොල : කරුණු පරීක්ෂා කිරීම

අප එක් එක් තිරුවෙන් තීරුවට කරුණු පරීක්ෂා කිරීමට පෙර  විමර්ශන විෂයයෙන් එල්ල වන සියලුම චෝදනාවලට ප්‍රතිචාරයක් තිබිය යුතුය. මෙම කරුණු පරීක්ෂා කරන පුද්ගලයා සාමාන්‍යයෙන් වෙනත් ඕනෑම කෙනෙකුට වඩා (වාර්තාකරු ද ඇතුළුව) වැරදි ක්‍රියාවන් පිළිබඳ වැඩි යමක් දන්නා කෙනෙකි. .

කෙතරම්  නරක වාර්තාවක්  ලබා දුන්නද, ඔබට සහ විමර්ශණයට ලක්වන විෂයයට අවම වශයෙන් එක පොදු දෙයක් තිබිය හැකිය: එනම් එම කරුණු  ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට නම් ඒවා  නිවැරදි විය යුතු වීමය. ඔබේ විමර්ශණයට සම්බන්ධ පුද්ගලයින් ඔබට සම්මුඛ පරීක්ෂණයක් ලබා දීම ප්‍රතික්ෂේප කළද , ඔබ ඔවුන්ව සම්බන්ධ කර ගත් විට එය ඔවුන්ට කරුණුවලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමට ලැබෙන හොඳ අවස්ථාවකි.

විමර්ශණයට පාදක වන විෂයය ට අදාළ චෝදනා පිළිබඳ සවිස්තරාත්මක තොරතුරු ලබා දීමෙන් ඔබේ පැත්තෙන් යම් විවෘත භාවයක් ප්‍රකාශ වෙයි.  සමහර අවස්ථාවලදී, කතාවේ වචන ගැන ඔවුන් දැනුවත් කිරීම පවා අවශ්‍ය වේ. නමුත් මූලාශ්‍ර හෙලි වීමට තුඩු දිය හැකි  තොරතුරු කිසිවිටෙක හෙළි නොකිරීමට වග බලා ගන්න .

කතාවට පාදක වන විෂය  සමඟ කරුණුවල නිරවද්‍යතාව  පරීක්ෂා කිරීම සැබෑ විශේෂඥයා මග එය සිදු කිරීම වැන්නකි. එහිදී ලැබෙන  වෙනත් ප්‍රතිලාභ ද තිබේ.  ඔබට පැහැදිලි කිරීම් පරීක්ෂා කිරීමට කාලය ලැබෙනු ඇත. එසේම  කතාවේ අඩු තැන්  පිරවීම සඳහා නව තොරතුරු ලබා ගැනීම ද එයින්  බලාපොරොත්තු වෙයි. එමෙන්ම අදාළ වාර්තාව පළ වීමෙන් පසුව ඊට විරෝධී ප්‍රතිචාර එල්ල විමට වඩා එය පළ කිරීමට පෙර එවැනි ප්‍රතිචාර ලබා ගැනීම වඩාත් සුදුසුය.

ඇත්ත වශයෙන්ම, ඔබට මෙම විනිවිද පෙනෙන ක්‍රමය භාවිතා කළ නොහැකි අවස්ථා ද  බොහොමයක් තිබේ. නිදසුනක් ලෙස ප්‍රචණ්ඩ කණ්ඩායම් හෝ අධිකාරීවාදී ආණ්ඩු සමඟ කටයුතු කරද්දී ඊට වෙනත් ප්‍රවේශයකින් කටයුතු කළ යුතු ආකාරය  GIJN හි  Tips for the No Surprises Letter ලිපියේ “මවිතයට පත් නොකරන ලිපියක් සඳහා ඉඟි“ මැයෙන්  විස්තර කර ඇත.   කෙසේ වෙතත්, භයානක පුද්ගලයන් සමඟ කටයුතු කිරීමේදී  නිවැරදි හා සාධාරණ වීමේ අවශ්‍යතාව අඩු නොවේ. ඊට පටහැණි ව, එය වඩාත් විවේචනාත්මක විය හැකිය.

දැන් පේළියෙන් පේළි ක්‍රියාවලියට.

මූලධර්මය සරලය.සිදුවන්නේ කතාවේ පෙළින් පෙළ නිරවද්‍යතාව පරීක්ෂා කිරීමය.  කතාවේ කරුණු නිවැරදිදැයි තහවුරු  කළ හැකි සෑම තොරතුරකම මූලාශ්‍රයක් වෙත ඈඳිය යුතුය. මෙම කරුණු-පරීක්ෂා කිරීම ප්‍රකාශනය කිරීමට පෙර ප්‍රමාණවත් කාල සීමාවක් තුළ  සිදු කළ යුතුය.

කරුණු නිරවද්‍යතා ක්‍රියාවලිය ඵලදායී වීමට නම්  පර්යේෂණ ලේඛන පහසුවෙන් ලබාගත හැකි විය යුතුය.   පිටපතේ සෑම පිටුවකම පාදමේ  හෝ කොටසේ අවසානයේ ඇති සබැඳි සහිත පාද සටහන් යෙදීම ලේඛන නිරීක්ෂණය කිරීම පහසු කරවයි.

කරුණු පරීක්ෂා කිරීම සඳහා සම්පූර්ණ අවධානයක් අවශ්‍ය වේ, නමුත් දිගු දිනක් තුළ තියුණු ලෙස ඒ කෙරෙහි අවධානය යොමු කරවීම සිටීම දුෂ්කර විය හැකිය. එම නිසා, එය කාර්යය වඩාත් කෙන්ද්‍රීයව සහ උපක්‍රමශීලීව  ආරම්භ කිරීම ඥානවන්ත ය. නිතරම ප්‍රශ්න කළ හැකි දෙයක් කතාවේ ඇත. ඒ නිසා, ඔබ විස්තර සමඟ එය සිදු කිරීමට මත්තෙන්  අත්‍යවශ්‍ය දේ දේවල් කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ යුතුය.

සියලුම අවසාන නිගමන හොඳින් පදනම් වී තිබේද යන්න විමසීමට  අමතක නොකළ යුතුය.  ඒවා තියුණු විය හැකිය, නැතහොත් ඒවා මෘදු කළ යුතුය.

කතාව සංකීර්ණ නම්, වාර්තාකරු කළ යුත්තේ තමන් අදාළ කතාවේ අවසාන නිගමනයට  එලඹුණු  ආකාරය පිළිබඳ පැහැදිලි කිරීමක් සමඟ කරුණු නිරවද්‍යතාව පරීක්ෂා කිරීම ආරම්භයට පෙර අදාළ ද්‍රව්‍ය පරීක්ෂාකරුවන් වෙත  භාර දිය යුතු වීමය. සමහර විට, මෙය කිරීමට වඩා පහසු බව ඔප්පු කළ හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස, සොයා ගැනීම් විශාල දත්ත කට්ටල හෝ මූල්‍ය වාර්තාවල සංඛ්‍යා වැනි සංකීර්ණ පර්යේෂණ ලේඛන මත පදනම් ව එය සිදු කළ හැකිය.

මූලික වශයෙන් මෙවැනි කටයුත්තකදී එවැනි පේළියෙන් පේලියට සිදු කරන කරුණු පරීක්ෂාවකදී  සමහර විට ආරාධිත විශේෂඥයෙකු සමඟ  සැසියක් අවශ්‍ය විය හැකිය. අවශ්‍ය නම්, කරුණු දෙවරක් පරීක්ෂා කිරීමට හෝ ක්‍රමවේදය සමාලෝචනය කිරීමට බාහිර හිතවත් පාර්ශ්වයන්ගේ  උපකාර ලබා ගැනීමට හැකි විය හැකිය.

ඡායාරූපය: Unplash

පිළිතුරු සැපයිය යුතු අමතර ප්‍රශ්න:

  • කතාව සාධාරණද සහ එය ප්‍රති-තර්ක ආමන්ත්‍රණය කරයිද?
  • එල්ල කරන සියලුම චෝදනාවලට වඩාත්ම අදාළ වන පිළිතුරු සහිත ප්‍රතිචාරයක් ඔබ සතුද?  සම්මුඛ පරීක්ෂණයේ සම්පූර්ණ පිටපත පරීක්ෂා කිරීම එහිදී අවශ්‍ය විය හැකිය.
  • විමර්ශණ විෂය පිළිබඳ සියලු සෘණාත්මක තොරතුරු අවශ්‍ය වේද?  අවම කිරීමේ අදාළ තත්ත්ව  සඳහා ඔබ විවෘතද?

හානිකර නොවන  ඒවා බව පෙණුනද  පේළියෙන් පේළිය පරීක්ෂා කිරීමේදී  සියලු කරුණුවල  නිරවද්‍යතාව සීරුවෙන් පරීක්ෂා කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. ඔබ අපකීර්තියට පත් කිරීමට කැමති අයට එහි පවතින සුළු වරදක් වුවද ප්‍රමාණවත්ය.  “ඒක ඇත්ත මම දන්නවා” යැයි පැවසීම කිසිසේත්  සාධාරණීකරණය  කළ නොහැකි ව්‍යතිරේකයකි. .

අවසාන වශයෙන්, නම්, මාතෘකා, දින, ඉලක්කම් සහ සත්‍ය බවට තහවුරු කළ හැකි සියල්ල නැවත පරීක්ෂා කළ යුතුය. එයට උපුටා දැක්වීම් ද ඇතුළත් වේ . සම්මුඛ පරීක්ෂණයට ලක් වන්නකු  වැරදි කරුණු ඉදිරිපත් කරන්නේ නම් , ඔබ ඒ ගැන ද දැන සිටිය යුතුය.

කරුණු පරීක්ෂා කිරීමේ ඉඟි 10ක්

  1. මුල් ලේඛන ම  භාවිතා කරන්න:  වාර්තාවට සම්බන්ධ මුල්  ලේඛන ම  ලබා ගත හැකි විට, වෙනත් කිසිවක් අවශ්‍ය වන්නේ නැත.
  2. උපුටා දැක්වීමට පෙර පරීක්ෂා කරන්න: කෙතරම් විශ්වාසදායක යයි පෙනුණද වෙනත් මාධ්‍ය මගින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද කරුණු මත විශ්වාසය නොතබන්න. ඒවා උපුටා දැක්වීමට පෙර නිරවද්‍යතාව පරීක්ෂා කරන්න .
  3. ඉලක්කම් සමඟ නිරවද් වන්න: අතිශයෝක්තියට පෙළඹවීමෙන් ඈත් වන්න. නිදසුනක් වශයෙන්, පුද්ගලයන් 12 දෙනෙකුට බලපෑම් ඇති වුවහොත්, “බොහෝ” යන යෙදුමෙන් නොපැහැදිලි ඇස්තමේන්තුවක්  ප්‍රකාශ කිරීමට වෙනුවට අදාල සත්‍ය අංකය ප්‍රකාශ කිරීම වැදගත්ය.
  4. වින්දිතයන් සමග ගනුදෙනු අතේ දුරින් – ඔබ වින්දිතයන් ගැන කොතරම් විශ්වාස කළත් කමක් නැත, ඔවුන් පවසන දේ නිවැරදි බවට තහවුරු කළ නොහැකි නම් කිසි විටෙක ඔවුන් පවසන සියුල දේ සත්‍යයක් ලෙස නොසලකන්න.   උදාහරණයක් ලෙස, “ඔහුට කිසිවක් මතක නැත” (එය තහවුරු කිරීමට අපහසුය)  “කිසිවක් මතක නැති බව ඔහු පවසයි” (ඔහුගේ ප්‍රකාශය සත්‍යයකි) සමඟ සසඳන්න.
  5. වටිනාකම් විනිශ්චය කිරීම් තහවුරු කිරීමට ඇති අපහසුතා වළක්වන්න: අවසන් නිගමනය ගැනීමට එක් පියවරක් ඉක්මවා යාමෙන් අනවශ්‍ය ගැටලු ඇති විය හැකිය. නිදසුනක් වශයෙන්, ඔබ සේවායෝජකයකු  “ආරක්ෂක නීති නොසලකා හැර ඇති” බවට නිගමනය කරන්නේ නම්, ඔවුන් එය හිතාමතාම කළ බව ඔබ ඔප්පු කළ යුතුය. එහෙත්, අනෙක් අතට, සේවායෝජකයා “ආරක්ෂක නීති අනුගමනය නොකළ” බව පැවසීම තුළ යම් කරුණක්  ප්‍රකාශ වෙයි.
  6. පවතින අඩුපාඩු සමඟ විනිවිදභාවයෙන් සිටින්න: ඔබ නොදන්නා දේ ගැන මහජනතාවට විවෘත වන්න. ඔබට ඔප්පු කළ නොහැකි දෙයක් ප්‍රකාශ කිරීමට ඇති පෙළඹවීමෙන් පරෙස්සම් වන්න. විනිවිදභාවය ඔබේ විශ්වසනීයත්වය ශක්තිමත් කරයි, අඩුම තරමින් ඔබ අඩුපාඩු ගැන විවෘතව සිටීම වැදගත්ය.
  7. හඳුනාගැනීමේ විස්තර අත්හරින්න: ග්‍රැෆික්, ඡායාරූප සහ වීඩියෝ පටවලින් පෞද්ගලිකත්වය ඉස්මතු වන  අනවශ්‍ය තොරතුරු ඉවත් කළ යුතුය: නිදසුනක් ලෙස ලේඛනවල නම් සහ අනෙකුත් විස්තර, බලපත්‍ර තහඩු, වීදි අංක සහ තැපැල් පෙට්ටිවල අංක ඉවත් කිරීම වැදගත්ය.
  8. රාමුවෙන් රාමුව විශ්ලේෂණය කරන්න: පින්තූරය අව්‍යාජ හෝ ව්‍යාජද?වාර්තා පිටපතෙහි ඡායාරූප නොදැක්වෙන බැවින් ඒවා බොහෝ විට මග හැරී යා හැකිය. කෙසේ වෙතත්, Google Images, Facebook සහ වෙනත් න්තර්ජාල වේදිකා  මෙම පින්තූර සොයා ගැනීම පහසු කරයි – සමහර විට ඉතා පහසු වේ. අවශ්‍ය විටදී, ඉමේජ් රිසව් සර්ච් සහ  අනෙකුත් මෙවලම් භාවිතා කරමින් එම ඡායාරූපවල සම්භවය පරීක්ෂා කරන්න. (මෙම මාතෘකාව පිළිබඳ වැඩි විස්තර සඳහා, GIJN හි Four Quick Ways to Verify Images. කියවන්න
  9. ස්වයං පරීක්ෂණයකින් අවසන් කරන්න: තවමත් යමක් වාර්තාකරුවන්ට හප කරමින්  සිටිනවාද? තවමත් සැකයන් තිබේද? එසේ නම්, කරුණාකර කතා කරන්න . මෙය ඒ සඳහා ඇති අවසන් අවස්ථාව ලෙස සලකා ස්වයං පරීක්සණයකින් අවසන් කරන්න.
  10. වෙනස්කම් ක්‍රියාත්මක කර ඇති බව සහතික කර ගන්න: නම්වල නිවැරදි කරන ලද අක්ෂර වින්‍යාසය වැනි පිටපත්  හෝ පෙළෙහි ඇති සියලුම වෙනස්කම් ප්‍රකාශනයේ ග්‍රැෆික්  සහ අනෙකුත් කොටස්වලට යෙදිය යුතුය. එබැවින්, පසු විපරම් පුරුද්දක් අවශ්‍ය වේ.

මෙම අද වැදෑරුම් පියවර  අනිවාර්යයෙන්ම වැරදි හෙළිදරව් කරනු ඇත. එම වැරදීම් පළ වුවහොත්  එය කතාවේ විශ්වසනීයත්වයට සහ ගවේෂණාත්මක වාර්තාකරුවෙකු ලෙස ඔබට බරපතල ලෙස හානි කළ හැකිය.එයින් විමර්ශණයට ලක්වන විෂයට අසාධාරණ ලෙස හානි වීම ඊටත් වඩා බරපතල තත්ත්වයකි.

මෙලෙස  පේළියෙන් පේළිය සංස්කරණය කිරීමෙන්, වාර්තාකරුවාට අත්වන ක්ෂණික ප්‍රතිඵලයක් වන්නේ යම් හෙයකින් වැරදි කරුණු සහිතව වර්තාව පළ වී මහ රෑ ඩහදිය දමමින් අවදි වන තත්ත්වයට පත් නොවීමය.  ඒ වෙනුවට, වැරදි වීමේ අවදානම අවම කිරීමට ඔබට කළ හැකි දේ ඔබ කර ඇති බව දැන ගැනීමෙන් ඔබට හොඳින් නිදා ගත හැකිය.

ලේඛකයා -නිල්ස් හැන්සන්    

නීල්ස් හැන්සන් සම්මානලාභී නිදහස් විමර්ශන සංස්කාරකවරයෙකි. වසර 14 ක්, 2018 දක්වා, ඔහු මිෂන් ඉන්වෙස්ටිගේට් (Mission Investigate) හි විධායක නිෂ්පාදකයෙක් විය. ඔහු වසර 30 කට වැඩි පළපුරුද්දක් ඇති අතර විමර්ශන 500 ක් පමණ ආවරණය කර ඇත. ඔහුගේ නායකත්වයේ අවසන් වසර දෙක තුළ මෙම වැඩ සටහන ජාත්‍යන්තර සම්මාන දහයක් දිනා ගත්තේය. ගවේෂණාත්මක පුවත්පත් කලාව පිළිබඳ ඔහුගේ අත්පොත ස්වීඩනයේ දී කියවීම අවශ්‍යම වේ.

මූලාශ්‍රය

This story was originally published by the Global Investigative Journalism Network (GIJN)

RELATED ARTICLES
- Advertisment -

Most Popular

Recent Comments